PUBLISHED: RESIDENCE NO. 12 2019 / TEXT & EDITING: NIEK SCHOENMAKERS
Afzonderlijk zijn ze KRACHTIG, maar voeg ze samen en ze zijn grensverleggend. POWERKOPPELS IN DE KUNST zien samen werken en samen creëren als de drijvende kracht achter hun werk. IJZERSTERKE DUO’S, in hun werk én privé.
Twee creatieve geesten bedenken meer dan een. De- signkoppel Charles en Ray Eames was zo’n eenheid. Ze hadden ieder een andere achtergrond, Charles de industrial designer en Ray de kunstenaar, maar samen stonden ze aan de wieg van het hedendaagse design. In hun studio The Eames Office experimenteerden ze op de grens van design, kunst en wetenschap. Ze maakten meubels, speelgoed, tentoonstellingsontwerp, grafische vorm- geving, architectuur en zelfs een film. Hun ontwerpen waren en zijn nog steeds grensverleggend en buitengewoon populair. Er is ook nu geen designliefhebber die niet een meubel van Eames in zijn interieur heeft. Daarnaast hebben talloze musea en verzamelingen werk in de collectie, van het Vitra Design Museum in Weil am Rhein tot het Stedelijk Museum in Amsterdam. De kracht van dit koppel zat in het naadloos aanvullen van elkaars kwaliteiten. Charles was een techni- sche vernieuwer. Hij ontwikkelde nieuwe draagconstructies, productieprocessen en introduceerde nieuwe materialen. Ray daarentegen keek met een kunstenaarsoog naar de meubelpre- sentaties, de vormgeving en het gebruik van kleur en patroon. In hun eigen huis bundelden ze hun ontwerpkrachten en creëerden hun droomhuis. Eames House is een moder- nistisch meesterwerk in glas, staal en gekleurde vlakken, te bezoeken op afspraak. Het is een perfecte afspiegeling van hun leven als koppel: de technische kant van Charles ontmoet de grafische esthetiek van Ray. eamesoffice.com
GILBERT & GEORGE
Soms is de hand van de individuele kunstenaar veel minder herkenbaar. Twee individuen worden één kunstenaar. In de woorden van Gilbert & George: ‘Two men naked are more naked than one.’ Al meer dan vijftig jaar maakt dit olijke kunstenaarsduo samen kunst. Gilbert Proesch en George Passmore ontmoetten elkaar in 1967 als kunst- student aan St. Martin School of Art in Londen. Sinds- dien zijn ze onafscheidelijk, in werk en privé. Een beetje controverse is hen niet vreemd. Ze schoppen graag tegen de gevestigde orde aan en zetten kritische vraagtekens bij maatschappelijke opvattingen, taboes en de kunstwereld. Een bijzondere rol neemt het menselijk lichaam in hun kunst in en dan vooral hun eigen lichaam. Ze nemen zichzelf dan ook geregeld als onderwerp, kritisch, sarcastisch, ontwapenend en vol humor. Het duo, steevast gekleed in keurig kostuum met een wit overhemd en stropdas, is een levend kunstwerk op zich. Deze outfit ontstond in de kleurige en swingende sixties. Als kritische blik op de heersende trend gingen zij zich kleden in een traditioneel maatpak. Sindsdien is het hun handelsmerk geworden en staat het synoniem voor de wijze waarop zij kunst en de maatschappij uitdagen. Samen bouwden ze in meer dan een halve eeuw een groot oeuvre op met internationale erkenning. Momenteel toont het Astrup Fearnley Museet in Oslo een grote overzichtstentoonstelling, gecureerd door stercurator Hans Ulrich Obrist. The Great Exhibition toont felgekleurde wandvullende werken uit de periode vanaf 1971 tot 2016. afmuseet.no
MARINA & ULAY
Kunstenaarduo’s zijn intens zolang ze samen zijn, maar nog krachtiger als ze uit elkaar gaan. Zoals breuk tussen de perfor- mancekunstenaars Marina & Ulay. Als kunstkoppel gaven ze hun eigen identiteit volledig op ten behoeve van een collec- tieve carrière. Ze zagen zichzelf als een ‘tweekoppig lichaam’, volledig met elkaar versmolten. Maar na meer dan een decennium zo intens verweven te zijn, besloten Abramovic en Ulay in 1988 uit elkaar te gaan. In de performance Lovers bewandel- den beiden de Chinese Muur. Marina Abramovic begon bij de Gele Zee en Ulay in de Gobiwoestijn. Na een tocht van 2500 kilometer ontmoetten ze elkaar in het midden. Ze omhelsden elkaar, hielden elkaars handen vast en gingen ieder hun eigen weg. Het was het emotionele einde van hun leven als koppel, vanaf dat moment waren ze weer twee afzonderlijke individu- en. Hoewel Ulay een beetje in de vergetelheid raakte, groeide Marina uit tot een van de meest bekende performancekun- stenaars ooit. Ze veroverde zelfs een plekje in de popcultuur en speelde bijvoorbeeld in de videoclip Picasso Baby van Jay-Z. Haar museumshows en performances zijn over de hele wereld te zien en staan gegarandeerd voor sensatie. Op dit moment toont ze in Belgrado haar performance The Cleaner. Het is voor het eerst in vijftig jaar dat de kunstenaar terugkeert naar de stad waar haar carrière begon. Marina’s lichaam is haar me- dium, maar ook van haar leven zelf heeft ze een performance gemaakt, met haar scheiding als krachtig hoogtepunt. msub. org, mai.art
